پنج فعالیت کلاسی پرورش تفکر خلاق در دانش آموزان

• خواندن 
• محتوای بصری
• نقشه ذهنی مبتنی بر تصویر
• ایده پردازی
• نقش بازی

آموزش تفکر خلاق به دانش آموزان  یکی از مهم ترین و ضروری ترین سرفصل های آموزشی در جهان است که امروزه بسیار مورد توجه اساتید و متفکران واقع شده است.

جهان آینده متعلق به  متفکران خلاقی است که بتوانند مشکلات پیچیده را حل کنند.   

خلاقیت، یکی از چهار مهارت لازم در  قرن بیست و یکم است که امروزه در بسیاری از انجمن ها در مورد آن صحبت می شود، اما این توانایی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگرچه همه افراد خلاق نیستند، اما می توان آن را با تمرین تلقین و تقویت کرد.

آیا می توان خلاقیت را آموزش داد؟ آموزش خلاقیت می تواند از طریق چندین فعالیت مختلف در کلاس ایجاد شوند. 

پنج فعالیتی که می توانید در کلاس های درس خود استفاده  کنید تا به دانش آموزان اجازه دهیم این مراحل را برای تلقین و پرورش تفکر خلاق طی کنند توسط دلف گروپ در ذیل عنوان می شود.

1. خواندن 

خواندن یک مهارت مستقل است که نیاز به تلاشی هماهنگ دارد، با این حال وقتی روی این مهارت کار شود، باعث شکوفایی خلاقیت نیز می شود. اغلب ما عاشق خواندن ژانرها و موضوعات مورد علاقه خود هستیم یا مطالعه می کنیم زیرا با مطالعه و انباشته شدن برای ارزیابی همراه است. زمان متمرکزی که برای خواندن انواع متون اختصاص داده شده است به دانش آموزان کمک می کند تا با همین موضوع درگیر شوند. برای تغییر، انتخاب مقاله‌ها یا وبلاگ‌های کوتاه در مورد موضوعی که اغلب نمی‌خوانید یا بیشتر از آن لذت می‌برید، به خارج شدن از منطقه راحتی کمک می‌کند. با کودکان خردسال و نوجوانان، تشویق آنها و گفتگو در مورد موضوع پس از خواندن مطلبی به آنها کمک می کند تا بینش و تفکر جدیدی به آنها ارائه شود. 

در زبان آموزان بسیار جوان، جلسات بلندخوانی به ذهن های جوان اجازه می دهد تا به آنچه خوانده می شود گوش دهند و معنا پیدا کنند. با درخواست دانش‌آموزان کمی مسن‌تر که از آنها می‌خواهند اخبار و مقالات جالبی را به کلاس بیاورند، مطمئن می‌شود که موضوعات متنوعی وارد کلاس می‌شوند. بحث‌ها پیرامون این موضوعات به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد آزادانه خودشان را بیان کنند. 

2. محتوای بصری

خیلی چیزها چشم آدم را جلب می کند و وارد ضمیر ناخودآگاه می شود حتی اگر حواسش نباشد. وقتی کودکان به عنوان تمرین بیشتر در معرض محتوای بصری قرار می گیرند، می تواند تخیل حسی آنها را تحریک کند. صدا و بصری با هم الگوهای فکری و ایده های قوی ایجاد می کنند. مهم است که به یاد داشته باشید که همه محتوای بصری نیازی به دیجیتال بودن ندارند. در شرایط امروزی می توان از ابزارها و تکنیک های متنوع دیگری برای ساخت این کار استفاده کرد. قدم زدن در محله، تبلیغات چاپی، رانندگی در شهر، گوش دادن به آهنگ و تجسم واضح صحنه، بازی های متفاوت همگی به ایجاد محتوای بصری کمک می کنند. 

برخی از این تکنیک‌ها که معلمان ما در کلاس‌های درس استفاده می‌کنند، تضمین کرده‌اند که نه تنها یادگیری به روش‌های جالبی اتفاق می‌افتد، بلکه مهارت‌های خلاقانه دانش‌آموزان را نیز می‌سازد. باز هم، در اینجا گفتگوی بعدی با دانش آموزان کمک می کند، به ویژه در کودکان خردسال که در ساخت واژگان و روایت آنها کمک می کند. افزودن موقعیت‌های «چه می‌شد اگر» به تخیلات زنده اجازه می‌دهد و رویکرد خلاقانه آنها را توسعه می‌دهد.

3. ایده پردازی

این یک تکنیک نسبتا قدیمی است اما هنوز هم ابزاری قدرتمند برای تولید ایده های خلاقانه است. طوفان فکری که در دهه 1940 در دنیای شرکت‌ها متولد شد، راه‌های خود را در چندین جلسه دیگر پیدا کرده است و ابزاری عالی است که معلمان در کلاس‌های درس از آن استفاده می‌کنند، زیرا امکان جریان بدون مهار ایده‌ها را فراهم می‌کند. ایجاد یک فضای امن و بدون قضاوت به دانش آموزان اجازه می دهد تا ایده های متفاوت را کشف و به اشتراک بگذارند. این یک تکنیک عالی است که بسیاری از معلمان در کلاس های درس خود به ویژه برای بهبود مشارکت دانش آموزان و شنیدن صدای دانش آموزان از آن پیروی می کنند. 

4. نقشه ذهنی مبتنی بر تصویر

یک تصویر هزاران حرف میزند. گفته می شود که مغز انسان می تواند تصاویر را تا 60000 برابر سریعتر از کلمات پردازش کند. سنت استفاده از نقشه های ذهنی با کلمات با تصاویر جایگزین شده است. یک موضوع مرکزی یا یک موقعیت به عنوان یک تصویر ترسیم می‌شود و سپس با تصاویر مرتبطی که موقعیت‌ها/امکانات را به تصویر می‌کشند، شاخه‌بندی می‌شوند. کلمات به قدری به کار می روند، فقط برای معنا بخشیدن به موقعیت نشان داده شده در تصویر. تصاویر می توانند تا حد امکان رنگارنگ باشند تا تفکر خلاقانه و جانبی را تحریک کنند. این یک بازی آخر هفته فوق العاده برای خانواده نیز خواهد بود. بهترین بخش این است که یک روال سم زدایی دیجیتال است. 

5. نقش بازی

ایفای نقش، تمرینات بسیار محبوبی در مدارس است که می تواند به تحریک تفکر خلاق کمک کند. همین ایده و ادا کردن دانش‌آموزان به‌عنوان یک فرد و نقش دیگر به آنها این فرصت را می‌دهد تا خود را به روش‌های خلاقانه نشان دهند. ایفای نقش، جدای از باز کردن تفکر خلاق و جانبی در دانش‌آموز، می‌تواند به رشد مهارت‌های رهبری و مهارت‌های ارتباطی آنها نیز کمک کند.

بهترین راه و بخشی از فرآیند خلاقانه این است که به طور مداوم در هنگام طراحی فعالیت های کلاس درس به دنبال فرصت هایی برای فکر کردن و انجام کارها متفاوت باشید. مهم است که به یاد داشته باشید که خلاقیت یک توانایی است که می توان آن را تمرین کرد، توسعه داد و پرورش داد. 

در اینجا تمرینی است که اغلب تکرار می شود که در بسیاری از موقعیت ها انجام می شود. یک کاغذ بردارید، اکنون تعداد مواردی را که می توانید از آن استفاده کنید فهرست کنید. از یک  دانش آموز بخواهید همین کار را انجام دهد. لیست های خود را مقایسه کنید و ببینید چه کسی بیشترین تعداد ایده را دارد و چقدر ایده ها متفاوت و خلاقانه هستند.دست کم شما می توانید برنده این چالش را بشناسید.

تالیف و ترجمه دلفی گروپ، مهدیا مصباحی
منبع مدرسه آکشار کمبریج بین الملل